Genootschap voor de Joodse Wetenschap in Nederland
Plaats ‘Lev’ bij Beth Shalom, Kastelenstraat 80, Amsterdam
Tijd 10.30 uur (zaal open vanaf 10.15 uur)

NB Niet-leden gelieven zich bij Crescas aan te melden!

zondag 14 februari 2021

De plaats van Tanach in de geschiedenis van de Joodse eredienst

Wout van Bekkum

Joodse eredienst of liturgie is rijk aan teksten, deels Bijbels, deels Rabbijns met allerlei latere of uitzonderlijke toevoegingen die per land of per gemeente kunnen verschillen. Midden in de letterlijke wirwar van mogelijkheden vormt Tanach een stabiele factor: Psalmen, Tora-voorlezing, profeten-gedeelten – deze komen dagelijks of wekelijks of jaarlijks terug. Het Hebreeuwse woord siddoer geeft uitdrukking aan de wens door de eeuwen heen om met 'ordening' te komen, maar dat is maar deels gelukt.

In deze lezing wordt de spanning uitgelegd die er bestaat tussen standaard en afwijking en hoe Bijbeltekst en -taal hier doorheen schipperen. Het verhaal van de Joodse liturgie is vol verrassingen en wendingen. Wat is de rol van Tanach daarin? Deze vraag wordt belicht aan de hand van enkele bijzondere voorbeelden die ontleend zijn aan de eredienst voor Sjabbat, feest- en treurdagen. Tanach is niet alleen verhaal maar ook voorschrift: welke plaats hebben Bijbelse geboden en verboden in de eredienst waar het gaat om vertellen (bidden) en luisteren? Deze aspecten zullen op een toegankelijke manier voor het voetlicht worden gebracht.

foto vanWout van Bekkum

Wout van Bekkum (1954) studeerde Semitische talen en culturen aan de Universiteit van Groningen. Tijdens zijn laatste jaar studie, volgde hij een eenjarig programma aan de Hebreeuwse Universiteit in Jeruzalem. Na het voltooien van zijn studie, werkte van Bekkum als student-assistent Hebreeuws en Judaeo-Arabisch, waarna hij in 1980 werd aangesteld als assistent-docent Modern Hebreeuws. Deze positie bekleedde hij tot 1986. In dat jaar startte hij als docent Klassiek, Rabbijns, Middeleeuws en Modern Hebreeuws. In 1988 ontving van Bekkum zijn doctorsgraad in Middeleeuws Hebreeuwse poëzie aan de Universiteit van Groningen met zijn proefschrift: The Qedushta'ot of Yehudah according to Genizah Manuscripts. In 2001 werd hij aangesteld als professor Midden-Oostenstudies. In 1996 begon hij, naast zijn werk aan de Universiteit van Groningen, ook als bijzonder hoogleraar Moderne Joodse geschiedenis aan de UvA. Tot 2001 vervulde hij die functie. Van Bekkum werd in 2003 verkozen tot lid van de KNAW. Op 24 april 2020 werd hij benoemd tot Officier in de Orde van Oranje-Nassau.

Jaap Sajetlezing