| Plaats | ‘Lev’ bij Beth Shalom, Kastelenstraat 80, Amsterdam |
| Tijd | 10.30 uur (zaal open vanaf 10.15 uur) |
NB Niet-leden gelieven zich bij Crescas aan te melden!
zondag 12 november 2023
Joodse erfelijke ziekten, hoe zit het eigenlijk?
Fred Menko‘Vaker BRCA-mutaties bij mensen van Joodse komaf’. Dit is de kop van een artikel dat klinisch geneticus Fred Menko en collega’s schreven in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde over erfelijke aanleg voor borst- en eierstokkanker in de Joodse bevolkingsgroep.
Omdat de Asjkenazische Joden afstammen van een selecte groep voorouders, komen erfelijke mutaties vaker voor bij hun nakomelingen dan in de algemene bevolking. Dit is het zogenoemde ‘founder’- effect. Bij mensen van Joodse afkomst komen daarom enkele BRCA-mutaties (BRCA: BReast CAncer, borstkanker) vaker voor dan in de algemene bevolking. Borstkanker en eierstokkanker in de Asjkenazisch-Joodse bevolkingsgroep wordt relatief vaak veroorzaakt door éeacute;n van deze mutaties.
Alle borstkanker (en eierstokkanker) patiënten met een Joodse afkomst en hun gezonde familieleden, komen daarom in aanmerking voor genetische diagnostiek. Maar wat zijn daarbij de afwegingen? En hoe zit het met andere genetische aandoeningen, wat weten we er al van en wat zouden we er nog over moeten/willen weten? Welke mogelijkheden zijn er voor diagnostiek en voor preventie van ziekte?
Wereldwijd zijn veel onderzoeken op dit terrein verricht. In zijn interactieve lezing zal Fred Menko een overzicht geven gericht op toepassing van de huidige wetenschappelijke inzichten. Er is daarbij ruime mogelijkheid voor vragen en discussie.
Fred Menko (Enschede, 1951) studeerde geneeskunde in Groningen, werd internist in Leiden en klinisch geneticus in Amsterdam. Binnen zijn vak is oncogenetica, over erfelijke aanleg voor kanker, zijn aandachtsgebied. Hij schreef hierover het boek Klinische genetica in de oncologie dat in 2017 werd gepubliceerd. In 2019 vroeg hij in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde aandacht voor de bijzondere omstandigheid, dat BRCA-mutaties (erfelijke aanleg voor borst- en eierstokkanker) vaker voorkomen bij mensen van Joodse komaf.
Van heel andere aard is de verslaglegging van de oorlogsgeschiedenis van zijn Joodse familie in zijn boek Veertien kinderen, dat in 2022 verscheen. Grootvader Adolf Menko kwam uit een gezin van veertien kinderen en was na de oorlog de enige overlevende van zijn generatie. Fred begon dit boek als een documentatie van zijn familiegeschiedenis, maar het project groeide uit tot een bewustwording van gebeurtenissen waarover zijn ouders en grootouders niet spraken.